مالیات بر درآمد مشاغل: نحوه محاسبه و پرداخت
یکی از ارکان‌های اصلی سیستم مالیاتی کشور، مالیات بر درآمد مشاغل است. این مالیات از صاحبان کسب و کارهای مختلف برای توزیع عادلانه درآمد و کاهش نابرابری‌های اقتصادی دریافت می‌شود. محاسبه و پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل یکی از چالش‌های صاحبان کسب و کارها است و آشنایی با قوانین و مقررات اهمیت بسیاری در انجام روند صحیح آن دارد. در این مقاله از کافی‌نت امید آنلاین، مالیات بر درآمد مشاغل، گروه‌بندی مشاغل، راهنمای محاسبه و مهلت پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل 1403 را به طور کامل بررسی خواهیم کرد. پس از آنکه دانستیم مالیات حقوق چیست ، اکنون نوبت به آشنایی با مالیات بر درآمد مشاغل می‌رسد.
مالیات بر درآمد مشاغل چیست؟
مالیات بر درآمد مشاغل یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که از طریق فعالیت‌های تجاری، خدماتی، تولیدی یا کسب و کارهای دیگر به دولت پرداخت می‌شود. تعریف این مالیات در ماده 93 قانون مالیات‌های مستقیم، درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا فعالیت‌های تجاری، خدماتی و سایر منابع به غیر از مواردی که در سایر فصل‌های این قانون ذکر شده، تحصیل می‌نماید، مشمول مالیات بر درآمد مشاغل خواهد بود. نرخ مالیات بر درآمد مشاغل بر اساس قانون‌های مالیاتی تعیین می‌شود و یکی از منابع اصلی درآمد دولت به شمار می‌رود. اخذ این مالیات و پرداخت آن باعث تامین هزینه‌های عمومی، توسعه زیرساخت‌ها و رشد اقتصادی کشور خواهد شد.
دسته بندی مشاغل مشمول پرداخت مالیات بر درآمد
طبق ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم، صاحبان مشاغل به 3 دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند. هدف از ایجاد این گروه‌بندی، شفاف‌سازی وظایف مالیاتی، تعیین تکلیف مشاغل مختلف بر اساس سطح درآمد و نوع شغل آن‌ها و تسهیل در محاسبه مالیات مشاغل مختلف است. جدول درصد مالیات مشاغل ۱۴۰۳ می‌تواند به شما کمک شایانی کند. این دسته بندی و جزئیات آن را در اینجا بررسی خواهیم کرد.
گروه اول مشاغل با درآمد بیش از 300 میلیارد ریال
نخستین گروه از مشمولین پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل، مودیانی هستند که درآمد آن‌ها بالای 300 میلیارد ریال می‌باشد. این گروه، صاحبان مشاغل و فعالان اقتصادی را شامل می‌شود که بیشترین حجم فعالیت و درآمد را دارند و باید تمامی الزامات مالیاتی را دقیق و کامل اجرا نمایند. ثبت اظهارنامه مالیاتی این مشاغل اهمیت بسیاری دارد و ارائه اسناد مالی دقیق برای آن‌ها الزامی است. گزارش معاملات فصلی این گروه باید هر 3 ماه یک‌بار به سازمان امور مالیاتی ارسال شده و مورد بررسی قرار گیرد. معیارهای مربوط به مالیات بر درآمد مشاغل در گروه اول، درآمد سالانه بیش از 300 میلیارد ریال قبل از سال مالیاتی جاری و مشاغل خاص است. در مورد مشاغل خاص، حتی اگر درآمد آن‌ها صفر باشد نیز در گروه اول قرار می‌گیرند. این مشاغل شامل موارد زیر هستند:
- صاحبان کارخانه‌ها و واحد‌های تولیدی
- واردکنندگان و صادرکنندگان
- صاحبان هتل‌های سه ستاره یا بیشتر
- صرافی‌ها
- بهره‌برداران معادن
- صاحبان بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، زایشگاه‌ها و کلینیک‌های تخصصی
- موسسات حسابرسی، حسابداری و خدمات مالی
- موسسات حمل و نقل
- فروشگاه‌های زنجیره‌ای
گروه دوم مشاغل با درآمد بین 100 تا 300 میلیارد ریال
گروه دوم از افراد مشمول پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل شامل کسب و کارها و فعالیت‌های اقتصادی با درآمد متوسط است. الزامات قانونی این گروه نسبت به گروه اول ساده‌تر است، اما باید قوانین مالیاتی را رعایت کنند. اصلی‌ترین وظیفه این گروه، نگه‌داری دفتر درآمد و هزینه مربوط به آن‌ها و ارائه اظهارنامه مالیاتی است. این گروه باید مشابه با گروه اول، گزارش معاملات فصلی خود را ارسال نماید.
گروه سوم مشاغل با درآمد کمتر از 100 میلیارد ریال
آخرین گروه در دسته‌بندی کسب و کارهای مشمول پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل، مودیانی هستند که درآمد پایین‌تری از دو گروه فوق دارند. روند محاسبه و پرداخت مالیات برای این گروه ساده‌تر از گروه اول و دوم است و می‌توانند از فرم تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم استفاده کرده و بدون ارائه اظهارنامه تفصیلی، مالیات خود را پرداخت کنند. حجم مالی و تراکنش‌های این مشاغل کمتر است و معمولا نظارت کمتری روی آن‌ها صورت می‌گیرد. گروه سوم الزامی برای ارائه و ارسال گزارش‌های معاملات فصلی ندارد.
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل
به طور کلی، برای محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل باید از قانون مالیات‌های مستقیم پیروی کنید. نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل نیز با توجه به دسته‌بندی مشاغل گروه اول، دوم و سوم متفاوت است و نرخ‌های مختلفی را شامل می‌شود. محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل حقیقی به صورت تصاعدی و برای هر بخش از درآمد فرد تعیین شده و باید به صورت جداگانه محاسبه شده و به طور کامل پرداخت شود.
برای محاسبه دقیق می‌توانید از محاسبه آنلاین مالیات بر درآمد کمک بگیرید.
نرخ مالیات بر درآمد مشاغل حقیقی در سال 1403:
- مشاغلی که درآمد آن‌ها تا 2 میلیارد ریال است، نرخ مالیات 15 درصدی را شامل می‌شوند.
- درآمد مازاد بر 2 میلیارد ریال تا 4 میلیارد ریال، مشمول پرداخت نرخ 20 درصدی مالیات می‌شود.
- درآمد مازاد بر 4 میلیارد ریال، مشمول نرخ مالیات بر درآمد مشاغل 25 درصدی می‌شود.
مثالی دقیق برای محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل:
آشنایی با فرمول محاسبه مالیات بر درآمد برای تمامی مودیان ضروری است. این فرمول شامل درآمد خالص کسب و کار، معافیت‌های مالیاتی و درصد مالیات مشخص شده در قانون است. فرض می‌کنیم که درآمد کسب و کار یک شخص حقیقی 6 میلیارد ریال است. طبق نرخ مالیات‌های 1403، مالیات کسب و کار این فرد باید به طور تصاعدی محاسبه شود. پس، طبق مراحل برای مثال درآمد 6 میلیارد ریالی پیش می‌رویم.
- ابتدا مالیات درآمد تا 2 میلیارد ریال را محاسبه می‌کنیم: 2 میلیارد ریال × 15 درصد= 300 میلیون ریال
- سپس، مالیات برای درآمد مازاد بر 2 میلیارد ریال تا 4 میلیارد ریال را حساب می‌کنیم:
2 میلیارد ریال × 20 درصد= 400 میلیون ریال
- در مرحله بعد، مالیات درآمد مازاد بر 4 میلیارد ریال را محاسبه می‌کنیم:
2 میلیارد ریال × 25 درصد= 500 میلیون ریال
- در آخر، کل مالیات را محاسبه می‌کنیم:
300 میلیون ریال + 400 میلیون ریال + 500 میلیون ریال= 1.2 میلیارد ریال
راهنمای ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل
امروزه، مودیان می‌توانند به راحتی با استفاده از سامانه خدمات الکترونیکی، اظهارنامه مالیاتی را به صورت الکترونیک و آنلاین ارسال کنند. این سامانه مانند ارسال لیست مالیات حقوق است و به دقت بالایی نیاز دارد. ارسال اظهارنامه مالیاتی برای پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل ابتدا نیازمند ثبت نام در سامانه است. مزایای این سامانه این است که ارسال الکترونیکی اظهارنامه به منزله تسلیم قانونی آن به شمار رفته و نیازی به ارائه مدارک و اظهارنامه چاپ شده نخواهد بود. صاحبان مشاغل موظف هستند تا اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل را با تمامی اطلاعات در مورد درآمدها و هزینه‌های مرتبط ارائه دهند. در ادامه، نحوه ثبت نام و ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل را قرار داده‌ایم:
- مرحله نخست در ثبت و ارسال اظهارنامه مالیاتی، مراجعه به آدرس tax.gov.ir می‌باشد.
- در پنجره نخست، قسمت فهرست پرونده‌های مالیاتی، ایجاد پرونده جدید یا ویرایش پرونده‌های قبلی بر اساس نیاز خود، را انتخاب کنید.
- وارد قسمت پرونده‌های عملکرد و ارزش افزوده شوید.
- وارد سامانه اظهارنامه مشاغل (اشخاص حقیقی) شده و به بخش جزییات پرونده مراجعه نمایید.
- در مرحله بعد، گزینه ارسال اظهارنامه عملکرد یا تبصره ماده 100 ق.م.م را انتخاب کنید.
- سپس، باید فرم‌ها و جداول مربوط به اطلاعات مالی را تکمیل کنید.
- در مرحله بعد، پیش‌نویس اظهارنامه یا فرم تبصره ماده 100 را مشاهده خواهید کرد. این پیش‌نویس را با دقت بررسی کنید. با تایید نهایی اظهارنامه یا فرم تبصره ماده 100، شماره رهگیری آن را دریافت خواهید کرد. بنابراین، روی گزینه ثبت اظهارنامه و فرم استفاده از تبصره ماده 100 کلیک کنید.
- پس از کلیک روی گزینه ثبت، باید مشخصات مربوط به اظهارنامه را وارد کنید. اطلاعاتی مانند سال عملکرد، نوع فعالیت، گروهی که مشمول آن می‌شوید و نوع اظهارنامه را مشخص نمایید. سپس روی تأیید کلیک کنید.
- در مرحله بعد، اظهارنامه شما در لیست پایین قرار می‌گیرد. روی گزینه ویرایش کلیک کنید.
- اکنون، مشخصات مودی در قالب یک جدول به شما نمایش داده می‌شود. قسمت‌های خالی جدول مانند بخش شغل را تکمیل کنید.
- به پایین صفحه اسکرول کنید تا هزینه‌های مربوط به فروش کالا و خدمات و مبلغ مالیات را مشاهده نمایید. در این صفحه می‌توانید مالیات سال گذشته را نیز مشاهده کنید.
- سپس، به بالا بروید و روی گزینه آبی ذخیره و ادامه کلیک کنید.
- پس از اتمام مراحل ذخیره‌سازی اظهارنامه مالیاتی، می‌توانید نحوه پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل را انتخاب کنید. روی تایید صدور قبض کلیک کنید. تا منوی آن باز شود. در این بخش، مانده مالیات قابل پرداخت را مشاهده خواهید کرد. در کادر تعداد اقساط می‌توانید اقساطی که می‌خواهید پرداخت کنید را انتخاب نمایید. در صورت پرداخت مالیات در یک قسط، اظهارنامه مالیاتی شما با سرعت بیشتری قطعی خواهد شد. پس از انتخاب تعداد قسط، روی تایید صدور قبض کلیک کنید.
- در مرحله بعد، روی گزینه ادامه در بالا و سمت چپ جدول، کلیک کنید.
- در صفحه جدید، روی دریافت کد رهگیری کلیک کنید تا اظهارنامه شما ثبت شود.
پرداخت مالیات مودیان خارج از کشور
قانون پرداخت مالیات‌های مستقیم، نحوه محاسبه و پرداخت مالیات مودیان خارج از کشور را نیز تعیین می‌کند. منظور از مودیان خارج از کشور، ایرانی‌های مقیم خارج یا شرکت‌ها و افراد خارجی است که درآمدی از داخل کشور ایران کسب می‌کنند یا فعالیتی را در ایران دارند. این افراد مشمول پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل خواهند بود و در صورت عدم پرداخت، با جریمه‌های آن مواجه خواهند شد. اما اگر فعالیت این اثرات صرفاً در خارج از کشور باشد و هیچ مبلغی را در ایران دریافت نکنند، مشمول پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل نخواهد بود. در صورتی که مشمول پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل شوند، نماینده این کسب و کارها موظف است ظرف 4 ماه از شروع فعالیت خود، به اداره امور مالیاتی مراجعه نماید. با انجام این مراحل، از تسهیلات و معافیت‌های مالیاتی بهره‌مند خواهید شد.
معافیت مالیات بر درآمد مشاغل
طبق ماده 84 قانون مالیات‌های مستقیم، اشخاص حقیقی از معافیت‌های پایه مالیاتی برخوردار می‌شوند. به عنوان مثال، صاحبان مشاغل و کسب و کارهای شخصی با توجه به معافیت‌های اعلام شده از طرف سازمان امور مالیاتی، از معافیت‌های سالانه بهره‌مند می‌شوند. معافیت مالیات بر درآمد مشاغل 1403، سالانه 475,000,000 میلیون ریال اعلام شده است. این یعنی افرادی که درآمد سالانه آن‌ها از این مبلغ کمتر باشد، از پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل معاف هستند. در صورتی که درآمد این افراد بیش از این مقدار باشد، باید مالیات بر درآمد مشاغل را پرداخت نمایند.
معافیت مالیات بر درآمد مشاغل برای اشخاص حقوقی شامل معافیت‌های پایه نمی‌باشد. طبق ماده 132 تا 146، اشخاص حقوقی مانند شرکت‌ها، می‌توانند مشمول معافیت‌های مالیاتی خاصی براساس نوع فعالیت و محل آن مانند معافیت‌های تولیدی، صادراتی یا مناطق خاص شوند.
- طبق ماده 132، اشخاص حقوقی که در مناطق کمتر توسعه‌یافته یا شهرک‌های صنعتی فعالیت می‌کنند، برای 5 الی 10 سال از مالیات بر درآمد مشاغل معاف می‌شوند.
- طبق ماده 141، درآمدهای حاصل از صادرات محصولات غیرنفتی و خدمات، از پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل معاف هستند.
- طبق ماده 146 قانون، در برخی از شرایط خاص مربوط به فعالیت‌های فرهنگی، ورزشی و آموزشی معافیت‌هایی شامل آن‌ها خواهد شد.
هزینه‌های قابل قبول صاحبان مشاغل
منظور از هزینه‌های قابل قبول صاحبان مشاغل، هزینه‌هایی است که یک صاحب کسب و کار برای انجام فعالیت شغلی خود آن را خرج کرده است. سازمان مالیات این هزینه‌ها را با اثبات مدارک و سند می‌پذیرد و آن را از درآمد کل فرد کسر می‌کند. در این صورت، مالیات تنها بر درآمد خالص محاسبه و دریافت می‌شود. هزینه‌های قابل قبول صاحبان مشاغل از عوامل مهم و تعیین‌کننده درآمد مشمول مالیات به شمار می‌رود و سازمان امور مالیاتی نیز آن را تایید می‌کند. مالیات نقل و انتقال خودرو نیز از الزامات قانونی است که صاحبان مشاغل و عموم مردم باید به آن توجه کنند در ادامه انواع هزینه‌های قابل قبول صاحبان مشاغل را قرار داده‌ایم:
هزینه‌های جاری کسب و کار:
- حقوق و دستمزد کارکنان به همراه بیمه و مزایا
- هزینه مواد اولیه
- اجاره محل کسب و کار
- هزینه انرژی از جمله آب، برق، گاز و سوخت
- هزینه تبلیغات و بازاریابی طبق سقف تعیین شده در قوانین مالیاتی
هزینه بیمه:
- حق بیمه مربوط به کسب و کار، بیمه مسئولیت، بیمه حوادث یا تجهیزات
هزینه‌های استهلاک:
- هزینه‌های تجهیزات
- ماشین‌آلات
- ساختمان‌ها
هزینه تعمیرات و نگه‌داری:
- مخارجی که برای تعمیر و نگه‌داری دارایی‌های ثابت مانند ماشین‌آلات یا تجهیزات خرج می‌شود.
هزینه‌های مالی:
- شامل بهره وام بانکی برای توسعه کسب و کار
هزینه مالیات و عوارض:
- مالیات‌هایی به غیر از مالیات بر درآمد مشاغل
- عوارض شهرداری
هزینه‌های حمل و نقل:
- هزینه‌های مربوط به مخارج حمل و نقل کالا و خدمات مرتبط با شغل
مهلت پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل
طبق قانون، مودیان مالیاتی یا صاحبان مشاغل موظف هستند تا در موعد مقرر، اظهارنامه مالیاتی خود را ارسال نمایند. این افراد فرصت دارند تا پایان خرداد ماه هر سال، اظهارنامه مالیاتی که شامل جزییات درآمد و هزینه‌های کسب و کار است را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی سال 1403، تا 31 خرداد ماه 1404 خواهد بود. پس از ارسال آن نیز، باید مالیات تعیین شده را پرداخت نمایند. همان‌طور که در دسته‌بندی افراد مشمول پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل گفتیم، مودیانی که در گروه سوم قرار دارند و درآمد آن‌ها کمتر است، این افراد می‌توانند بدون ارائه اظهارنامه مالیاتی، مالیات خود را پرداخت کنند. این افراد نیازی به ارائه اسناد و مدارک ندارند، زیرا فشار مالیاتی بر مشاغل کوچک کمتر از گروه‌های اول و دوم است.
جریمه عدم پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل
بر اساس قوانین مالیاتی، مودیانی که تعهدات خود را در قبال مالیات بر درآمد مشاغل انجام ندهند، مشمول جریمه خواهند شد. طبق تبصره 3 ماده 177 قانون مالیات‌های مستقیم، مودیان و صاحبان کسب و کارها موظف هستند تا ظرف 4 ماه پس از شروع فعالیت خود، مدارک و اطلاعات مربوطه را به امور مالیاتی ارائه دهند. در صورت عدم رعایت این موضوع، 10 درصد مالیات را باید برای تاخیر و عدم ارائه اطلاعات به عنوان جریمه بپردازد. محرومیت از معافیت‌ها و تسهیلات مالیاتی نیز جریمه این افراد خواهد بود. ثبت نام اظهارنامه مالیاتی اهمیت بسیاری دارد و برای جلوگیری از مشکلات قانونی الزامی است.
طبق ماده 190 قانون مالیات‌های مستقیم، تاخیر در پرداخت مالیات شامل 2.5 درصد جریمه برای هر ماه تاخیر خواهد شد. این جریمه از زمان سر رسید تا زمان پرداخت فرد محاسبه خواهد شد. اگر مودیان از ارائه صورت سود و زیان یا ترازنامه کسب و کار خود خودداری کرده و آن را ارسال نکنند، 20 درصد مالیات برای هر یک از این موارد به عنوان جریمه شامل او خواهد شد.
نکات مهم هنگام ارسال اظهارنامه مالیاتی
همان‌طور که گفتیم، یکی پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل و ارسال اظهارنامه مالیاتی از مهم‌ترین وظایف صاحبان مشاغل به شمار می‌رود. مودیان باید نکاتی را برای جلوگیری از برخوردهای قانونی و جریمه رعایت کنند. در اینجا، مهم‌ترین نکات را قرار داده‌ایم:
- اطلاعات مربوط به درآمدها، هزینه‌ها و دارایی‌ها را به درستی وارد نمایید. اطلاعات نادرست می‌تواند برای شما مشکل‌ساز باشد. اگر برای ارسال اظهارنامه مالیاتی به کمک نیاز دارید، می‌توانید با کارشناسان کافی‌نت امید آنلاین تماس بگیرید.
- به صورت مرتب اسناد و مدارک مالی خود از جمله فاکتورها، قراردادها و رسیدهای بانکی را نزد خود نگه دارید.
- اطلاعات خود را در مورد معافیت‌های مالیاتی به‌روز نگه دارید تا آگاهانه عمل کنید.
- اظهارنامه مالیاتی خود را از طریق سامانه امن و اصلی ارسال کنید و اطلاعات را به درستی وارد نمایید.
- اگر از مشاغل خاص هستید، به الزامات و قوانین مربوط به شغل خود آگاه باشید و آن‌ها را رعایت کنید.
- سعی کنید اظهارنامه مالیاتی خود را تا پایان خرداد ماه سال بعد ارسال کنید، این کار از هرگونه مشکلات و جریمه جلوگیری خواهد کرد.
- رعایت مهلت ثبت نام اظهارنامه مالیاتی یکی از اصول اصلی و مهم در اجرای صحیح و بدون مشکل قوانین مالیاتی خواهد بود.
کلام آخر
یکی از منابع حیاتی برای توسعه زیرساخت‌ها و ارائه خدمات عمومی به مردم، دریافت مالیات بر درآمد مشاغل از مودیان است. این مالیات یک مسئولیت قانونی است که باید در موعد مقرر پرداخت شود و عدم توجه به آن، جریمه‌هایی را برای صاحبان کسب و کار در پی خواهد داشت. در این مقاله از کافی‌نت امید آنلاین، با مالیات بر درآمد مشاغل آشنا شدیم و نحوه محاسبه و پرداخت آن را با دقت بررسی کردیم. اگر برای ارسال اظهارنامه و پرداخت آن با چالش مواجه هستید، کارشناسان امید آنلاین می‌توانند در کم‌ترین زمان و با بالاترین دقت مراحل آن را برای شما انجام دهند. با این کار، از خطاها و اشتباهات احتمالی جلوگیری خواهید کرد.
سوالات متداول
مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی 1403 و پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل چه زمانی است؟
طبق قوانین، صاحبان مشاغل موظف هستند اظهارنامه مالیاتی خود را تا پایان خرداد سال بعد ارسال نمایند. مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی 1403 نیز تا خرداد 1404 خواهد بود. پرداخت مالیات در موعد مقرر باعث جلوگیری از جریمه‌های سنگین خواهد شد.
آیا می‌توانیم اظهارنامه مالیاتی را ویرایش کنیم؟
بله، می‌توانید پیش از آنکه اداره مالیاتی اظهارنامه شما را بررسی کند، آن را ویرایش نمایید.
آیا استفاده از خدمات مشاوره مالیاتی به صاحبان مشاغل توصیه می‌شود؟
بله، مشاوران و کارشناسان می‌توانند در زمینه ثبت اظهارنامه، تکمیل صحیح اطلاعات، توجه به معافیت‌های مالیاتی و کاهش هزینه‌ها به مودیان کمک کنند.
بدون دیدگاه